چک ولو چیست؟

شیر چک ولو چیست؟

شیرهای چک ولو (Check Valve) از زیر مجموعه شیرآلات ابزار دقیق هستند که به عنوان نوعی شیر یک طرفه طراحی شده اند. ساختار این شیر به گونه ای طراحی شده است که سیال در مسیر گذشتن از شیر به داخل آن برگشت نخورده و از شیر خارج خواهد شد. این قابلیت، استفاده از این شیر در صنایع دارای سیالات خورنده یا اشتعال زا را امکان پذیر خواهد کرد. در بسیاری از صنایع، در مسیر عبور سیال از شیر، ممکن است بخشی از سیال به داخل لوله برگشت بخورد. در این حالت، معمولا مشکلی برای شیرآلات موجود در مسیر یا لوله و تجهیزات قبل از شیر ایجاد نخواهد شد.

اما گاهی، این سیالات دارای ماهیت خورنده یا خطرناکی هستند که برگشت آنها از داخل شیر به مسیر عقبی، می تواند مشکلات زیادی را ایجاد کند. این مورد، به خصوص در شیرآلاتی که در مسیر خروجی بویلرها یا سایر مخازن تحت فشار و حاوی سیالات اشتعال زا یا خورنده قرار دارند، از اهمیت بیشتری برخوردار است. در این حالت، بهترین راه برای مسدود سازی مسیر بازگشت سیال به مخزن یا لوله ها، استفاده از شیرآلاتی مانند شیرهای چک ولو است.

در این شیرها، پس از افزایش فشار سیال، شیر باز می شود و سیال از شیر خارج می شود. مکانیزم بسته شدن این شیر نیز توسط نیروی جاذبه انجام می شود. به همین دلیل، ساختار این شیر ابزار دقیق از لحاظ ظاهری، با سایر شیرآلات مشابه خود متفاوت است و هیچ اهرمی برای باز و بسته کردن آن، در این شیر تعبیه نشده است.

شَمایی از شیرهای چک ولو مدل بالارفتنی

محصول مرتبط: مهره ماسوره استیل

انواع شیر چک ولو

شیرهای یک طرفه با توجه به جنس ماده سازنده و عملکرد قسمت مسدود کننده، در دو دسته بندی مختلف تقسیم می شوند.

تقسیم بندی بر اساس جنس ماده سازنده

در شیرهای چک ولو با توجه به کلاس فشاری و کاربرد شیر، از مواد مختلفی برای ساخت بدنه و بخش های مختلف شیر استفاده می شود. این مواد عبارتند از :

• آلیاژهای مختلف فولاد و فولاد ضدزنگ

استیل یا فولاد و استنلس استیل یا فولاد ضد زنگ، 2 آلیاژ بسیار مقاوم از فلز آهن هستند که با افزودن مواد مختلفی مانند کربن، مولیبدن، نیکل و…، مقاومت بسیار بالایی در برابر حرارت، ضربه و خوردگی دارند. گریدهای مختلفی از این آلیاژ از جمله گریدهای:

A105N

A182LF9

A182 F5A

F5

A182 F11

A182 F304

304L

A182 F91

A182 F316

316L

A216 WCB

WCC

A217 F1C121

A217 WC6

A350 LF2

A217 WC9

A350 LF3

A351

CF8

CF3

A351

CF8M

CF3M

A350 LC3

A352 LCB

LCC

در ساخت انواع شیرآلات ابزار دقیق از جمله شیرهای چک ولو کاربرد دارند.

دسته بندی بر اساس عملکرد قسمت مسدود کننده

با توجه به نوع عملکرد بخش مسدود کننده در شیرهای چک ولو، این شیرآلات را می توان در دسته بندی های زیر تقسیم کرد :

 شیر یک طرفه مدل نوسانی یا Swing type check valve

در بعضی از صنایع مختلف مانند کارخانه های تولید مواد شوینده، کارخانه های تولید رنگ، صنایع پتروشیمی و … که سیال جریان یافته در شیر به دلیل لزجت بالا از سرعت بسیار پایینی برخوردار است. در این حالت معمولا حتی پس از باز شدن شیر نیز جریان سیال به کندی از شیر خارج می شود و زمان زیادی برای خروج سیال از شیر نیاز خواهد بود. در شیرهای یک طرفه مدل نوسانی، طراحی داخلی شیر به گونه ای که صرفا در زمانی که فشار سیال در شیر در حد قابل قبولی باشد، شیر باز شده و سیال به صورت یکنواخت از شیر خارج می شود.

شیرهای چک ولو مدل دیسک دو تکه

محصول مرتبط: کلمپ و سر لوله استیل

 شیرهای یک طرفه مدل ویفری- نوسانی یا Swing type wafer check valve

این مدل از شیرهای یک طرفه، در همان زمینه که شیرهای نوسانی کاربرد دارند مورد استفاده قرار می گیرند و تنها تفاوت آنها، در میزان فشار سیال است به طوری که شیرهای یک طرفه ویفری- نوسانی، برای سیالاتی که از لزجت بسیار بالایی نیز برخوردارند، قابل استفاده خواهد بود. ظاهر این دسته از شیرآلات ابزار دقیق نیز، به شیرهای نوسانی شباهت دارد. از لحاظ ظاهری مشابه شیرهای نوسانی هستند با این تفاوت که افت فشار در آنها به میزان بیشتری رخ می دهد.

 شیرهای یک طرفه مدل دیسک دو تکه یا Split disk check valve

بخش مسدود کننده در این مدل از شیرهای چک ولو به صورت یک تکه و کامل نیست و از دو نیم دایره تشکیل شده است که توسط یک یا دو فنر از قسمت میانی به یکدیگر متصل شده اند. با افزایش فشار سیال به هر یک از بخش های دیسک میانی، این دیسک باز می شود و امکان خروج سیال از مجرای شیر فراهم خواهد شد. شیرهای یک طرفه مدل دیسک دوتکه در صنایع مختلف به عنوان شیرهای پروانه ای نیز شناخته می شوند.

شیرهای چک ولو مدل دیافراگمی

محصول مرتبط: فیمیل کانکتور

 شیرهای یک طرفه مدل دیسکی یا Disk check valve

در این شیرآلات، قسمت مسدود کننده شیر، به شکل یک صفحه دیسکی کامل است که از طریق یک فنر به بخشی صفحه مانند در شیر متصل شده است. با افزایش فشار وارد شده از سمت جریان سیال به این دیسک، فنر فشرده می شود و مجرای خروجی شیر باز خواهد شد. مکانیزم این شیر به گونه ای است که امکان استفاده از آن، صرفا در سیالات با فشار یکنواخت یا نوسانات فشاری بسیار نامحسوس وجود دارد اما در سیالاتی که نوسات فشاری در آنها بسیار زیاد است، امکان استفاده از شیرهای مدل دیسکی به دلیل امکان آسیب دیدن فنر وجود ندارد.

 شیرهای یک طرفه مدل دیسک وارونه یا Tillting disk check valve

در این شیرها، طراحی شیر به گونه ای است که سرعت باز و بسته شدن شیر در مقایسه با سایر مدل های شیرهای یک طرفه، بالاتر است و امکان استفاده از این شیرها در سیالات دارای نوسان فشاری را به خوبی و بدون آسیب دیدن هیچ یک از بخش های داخلی شیر فراهم می کند.

 شیرهای یک طرفه مدل بالارفتنی یا Lift check valve

در این شیرها، حرکت بخش مسدود کنند بر اساس فشار سیال و نیروی وارد شده از طرف آن است. این نیرو بخش دیسک میانی را به سمت بالا هل می دهد و مسیر سیال را برای خروج از شیر باز می کند.

 شیرهای یک طرفه مدل دیافراگمی یا Diaphragm check valve

در این مدل از شیرها، بخش مسدود کننده تعبیه شده در بخش میانی شیر، به شکل قطعه ای مخروطی است که با افزایش فشار سیال بر روی آن، باز شده و جریان سیال از شیر خارج خواهد شد.